Laatste verandering op 1 april 2025

Welkom!

23 maart is ons E-boek over de Joseph Cuypers Collectie verschenen! Je kunt het inzien en downloaden onder deze link.

Voor een eerste kennismaking ben je overigens van harte welkom om door de dia’s te bladeren of meteen door te gaan naar de tekst eronder.

Deze slideshow vereist JavaScript.

Een kleine selectie van publicaties, rapporten en ander werk van de afgelopen jaren. Niets hiervan was tot stand gekomen zonder mijn associé Marij Coenen.* Wil je rustig door de dia’s wandelen, navigeer dan zelf met de muis of bij een touchscreen met je vinger.*

Welkom

Welkom op deze site waar we graag met je kennis willen maken en ons werk onder de aandacht willen brengen. Ik ben Bernadette van Hellenberg Hubar, erfgoedspecialist, homo ludens (spelende mens), schrijver en dichter, en voorheen vennoot van Res nova, erfgoed in ontwikkeling. Als professional ben al zo’n 45 jaar actief in de wereld van de monumentenzorg en het erfgoedbeheer.* Voor ‘ons’ heb je minimaal twee personen nodig en dat is hier ook het geval: graag stel ik je dan ook voor aan mijn associé Marij Coenen. Samen met haar vorm ik in feite al jaren een schrijverscollectief: ik in de rol van penvoerder, zij als strenge doch rechtvaardige redacteur. En zoals dat gaat, schrijvers gaan niet pensioen … dus wij schrijven gewoon verder.

Schrijver — De afgelopen decennia ben ik geworden wat ik, acht jaar oud, graag wilde zijn, namelijk schrijver. De diashow hierboven laat zien dat we prachtige projecten hebben mogen uitvoeren die we onder het tabblad ‘Projecten’ voor het voetlicht plaatsen. Daarbij gaat het zowel om fysieke als digitale boeken en artikelen. De opmars van het E-boek is niet meer te stuiten. Omdat het eenvoudig te produceren is, zie je dat steeds meer instellingen onderzoeksopdrachten als E-boek ter beschikking stellen aan hun achterban en de vakwereld. Kijk maar eens naar de brochure Monumentale kerkelijke schilderkunst (1890-1980), uitgegeven door de RCE; of het E-boek Tussen Gabriel en Michael, De schilderingen naar Kees Dunselman in de Laurentius & Elisabeth Kathedraal te Rotterdam, uitgegeven door de parochie van de kathedraal. Ook ons grote project over de Joseph Cuypers Collectie wordt in 2025 afgesloten met een E-boek, dat online komt te staan op de site van het gemeentearchief van Roermond.

Ook bij ons lopende project – de ontsluiting van de Joseph Cuypers Collectie – staat ’t schrijven centraal. Overigens zijn er inmiddels nog heel wat meer artikelen in Vitruvius verschenen. Jammer genoeg heeft dit vakblad in 2024 opgehouden te bestaan. Een overzicht van onze artikelen vind je hier.*

Duizendpoot — De hoofdmoot van ons werk de afgelopen jaren ligt op het gebied van de kerkelijke kunst van de negentiende en twintigste eeuw. Dat heeft uiteraard te maken met de massale sluiting van dit type monumentale architectuur, die wekelijks de pers haalt. Maar dat is niet het enige waar we mee bezig zijn geweest. Een kleine terugblik vertelt het volgende:

  • Waardenstellend onderzoek | Voor iets wat zo belangrijk is bij bescherming en beheer van erfgoed, is het opvallend hoe weinig aandacht dit onderdeel van ons vak krijgt. Onderzoeken en inventariseren kunnen de meeste erfgoedprofessionals wel, maar waarden stellen is een verhaal apart. Er worden her en der wel handreikingen gedaan – zoals de richtlijnen voor bouwhistorisch onderzoek – maar over een samenhangende systematiek beschikken we niet. Zelf heb ik vanaf 2000 een methode ontwikkeld die op het gebied van monumentale schilderkunst uitgewerkt is in mijn boek De genade van de steiger en waarvan ik opnieuw gebruik heb kunnen maken bij de nieuwe Bavo/KoepelKathedraal en het betreffende onderdeel van het boek over Annemiek Punt (2017).* Bij het project #KunstinBreda heb ik gewerkt met de erfgoedmeetlat van de VNG die de gemeente Breda verder ontwikkeld heeft. Omdat het hierbij om roerende (kerkelijke) objecten ging, is de lat in goed overleg met de gemeente aangepast.*
  • Planologische bescherming | Dit onderwerp stond in het middelpunt van de belangstelling vanwege de nieuwe Omgevingswet die op 1 januari 2024 van kracht werd. In 2005 heb ik samen met een team de voorloper ontwikkeld voor de gemeente Maastricht: het planologisch erfgoedregime. Toen al konden we voorsorteren op de later erkende inzichten dat ook de materiële kwaliteiten van de omgeving planologisch beschermd kunnen worden.*
  • Sociale media | Je hoeft maar een blik te werpen op LinkedIn, Instagram, Twitter of Facebook om in te zien dat erfgoed niet meer zonder sociale media kan. Wat dat voor een invloed heeft, heb ik op een rij gezet in het kader van #kerkverhalen.* Als er één project is, waarbij ik heel veel plezier heb gehad van de kenniswisseling op de sociale media is het #KunstinBreda. Bij mijn onderzoek naar de architecten Cuypers heeft dit delen een draai genomen, toen verzamelaar Rik Philipsen berichten over zijn Cuyperscollectie ging plaatsen op de Facebookpagina van ‘Vrienden van Kasteel de Haar’. Hij nodigt en daagt me regelmatig uit om te reageren op zijn collectiestukken en dat doe ik met veel plezier.*
  • Ontsluiten | Met de inventarisatie van de Joseph Cuypers Collectie ben ik teruggekeerd naar mijn andere professie: archivaris. Dat was fantastisch, maar ook heel spannend om te doen, vanwege de digitale ontwikkelingen. Met dat ontsluiten hebben we ook slag gemaakt toen we in 2022 opdracht kregen van de gemeente Eindhoven om specifiek archiefonderzoek te doen naar de Catharinakerk van Pierre J.H. Cuypers in Eindhoven. Alles in het parochiearchief wat betrekking had op de bouw, het onderhoud en de inrichting van de kerk hebben we gefotografeerd en ontsloten.*   
  • Verhalenverteller | Of het nu episch of lyrisch is, ik ben een rasechte verhalenverteller. Daar staat deze site ook bol van. Ga eens kijken bij ‘Gedichten op locatie’.*

Voor wat we nog meer hebben gedaan, hebben we hieronder een paar verwijzingen geplaatst.*

In perspectief of retrospectief

De Joseph Cuypers Collectie

…

Het laatste artikel dat we voor Vakblad Vitruvius schreven, betrof de samenvatting van het E-boek over de Joseph Cuypers Collectie (JCC), ons grote project van de afgelopen jaren. Eigenlijk gaat het om een dubbelproject, omdat we de collectie zowel hebben geïnventariseerd, als er een boek over hebben geschreven. Beide delen stonden in het teken van ontsluiten, ontsluiten en nog eens ontsluiten. Dat was namelijk een van de wensen die de familie Cuypers bij de overdracht van de JCC inbracht: optimale trefkans, waardoor het publiek al googelend op de rijkdom van de collectie zou stuiten. Om die trefkans te verhogen is er niet alleen geïnventariseerd, maar zijn ook de biografieën en excursen geschreven.

Het E-boek staat inmiddels online en kan ingezien en gedownload worden onder deze link.
De inventaris volgt in de loop van dit jaar, terwijl de hele collectie bovendien gedigitaliseerd wordt.

Vind je een boek van 240 pagina’s erg intimiderend? Begin dan eerst bij de Joseph Cuypers Collectie in kort bestek.

;-) B&M

Vragen? Stuur een mailtje naar bernadette@vanhellenberghubar.org!

Verwijzingen en linkrot

Het is jammer, maar waar, maar onze encyclopedische site leidt aan linkrot. Dat kun je herkennen aan doorgestreepte woorden. Veel van deze links op met name de oudere pagina’s werken niet meer, doordat websites uit de lucht gehaald zijn of omdat pagina’s verplaatst zijn. Het gros van de informatie is daardoor ook echt verdwenen, wat heel jammer is. Gelukkig kun je ze regelmatig via de WayBackMachine van Internet Archive terughalen. Wat onze site betreft, er wordt aan gewerkt, dus beetje bij beetje verwachten we het probleem te verhelpen: less is more! Overigens blijken niet alle doorgestreepte links buiten werking te zijn. Dat geldt onder meer voor die van Facebook. Dus je kunt het altijd proberen … 

De * in de tekst hierboven verwijst naar de volgende bronnen:

  • De diapresentaties op deze site werken alleen als JavaScript* op je computer is geïnstalleerd. Sowieso doet zich incidenteel op de Mac een probleem met Chrome voor, waardoor met een storende regelmaat de vermelding verschijnt: ‘Deze diashow vereist JavaScript’. Aangeraden wordt de site te bekijken met Safari of Firefox, waar deze plugin gewoon werkt.
  • Voor mijn wederwaardigheden, onder meer als oprichter van het Cuypersgenootschap en Res nova, zie mijn biografie.
  • Het overzicht van de artikelen in Vitruvius is te vinden onder deze link.
  • Voor een indruk van het systeem dat ik ontwikkeld heb voor waardenstellingen zie de webpagina ‘Termen en begrippen‘ uit De genade van de steiger (2013) onder het kopje ‘Uitgangspunten’. Dit stuk is overgenomen uit: Hubar, De genade van de steiger, pp. 468-475 (paragraaf 8.1 Waardenstellende termen en begrippen).
  • Voor #KunstinBreda volg deze link. 
  • Voor een van de collectiestukken zie dit bericht op Facebook. Hier heb je meteen een voorbeeld van een doorgestreepte link die wel werkt.
  • Voor het Planologisch erfgoedregime (PER©) volg deze link.
  • Surf naar #Kerkverhalen.
  • Surf naar de Catharinakerk deel 1 en deel 2. 
  • Surf naar Beeldgedichten | Gedichten op locatie.
  • Zie Werk in uitvoering en Terugblik op kroonjuwelen. Voor de biografie van Marij volg je deze link en voor die van Bernadette deze link.

Nota bene — Wil je terug naar de vorige positie in de tekst, dan moet je omhoog scrollen.

Beeldmateriaal diashow

  • Collage van publicaties van de laatste jaren (bvhh.nu 2018).
  • Tussen Gabriel en Michael. De schilderingen naar Kees Dunselman in de Laurentius & Elisabeth Kathedraal te Rotterdam. Rotterdam: HH. Laurentius & Elisabethparochie, 2018.
  • Annemiek Punt Monumentale glaskunst 1980-2017. Utrecht: Gebr. de Wal, 2017.
  • #KunstinBreda | Religieuze kunst, Waardestellingen van uitmonsteringen en clusters (bvhh.nu 2017)
  • Omslag van ‘De nieuwe Bavo te Haarlem, Ad Orientem | Gericht op het oosten’ (2016).
  • Titelblad van ‘De nieuwe Bavo te Haarlem, Ad Orientem | Gericht op het oosten’ (2016).
  • Opdrachtblad van ‘De nieuwe Bavo te Haarlem, Ad Orientem | Gericht op het oosten’ (2016).
  • Vue vanaf de Leidsevaart op ‘De nieuwe Bavo te Haarlem, Ad Orientem | Gericht op het oosten’ (2016).
  • Verhalen op de muur | De Clemenskerk te Merkelbeek (2014).
  • Wikken en wegen. Rechtspraak in Roermond in 14 beeldgedichten. Omslag met aquarel Annelei Engelberts 2014.
  • De genade van de steiger. Monumentale kerkelijke schilderkunst in het interbellum (2013).
  • De genade van de steiger, vers van de pers! (2013)
  • De kruisweg van Jan Toorop in ‘De genade van de steiger’ (2013)
  • Het mozaïek van Anton Molkenboer in ‘De genade van de steiger’ (2013).
  • E kas blou | Het blauwe huis. Beeldgedichten op Curaçao 2011. Omslag bvhh.2011.
  • Omslag van ‘Het labyrint, Fanfiction gewijd aan Pierre J.H. Cuypers en opgedragen aan Wies van Leeuwen’, Ohé en Laak 2007
  • Omslag van ‘Se non è vero, Fanfiction gewijd aan Nenny Alberdingk Thijm’, Ohé en Laak 2008.
  • Omslag ‘De Sacramentskerk te Tilburg’ (Res nova, 2005).
  • Collage werkzaamheden Joseph Cuypers Collectie.

Sociale media en erfgoed

VanHellenbergHubar.Org zet sociale media in zowel om nieuws over kunst, cultuur & erfgoed te delen als om vragen te stellen en zo kennis te vergaren. 
Daarvoor maken we gebruik van de media die onderaan deze pagina staan vermeld.

Help mee om de erfgoedverhalen verder te verspreiden door ze via een of meer van die knoppen te delen. 
Het zou helemaal fijn zijn als je daarbij een hashtag gebruikt, zoals #JCCboek of #VanHHorg.

Verkorte link van dit item: http://bit.ly/VHH-org